Toen mijn vorige blog verscheen was de corona pandemie al uitgebroken en werd het steeds duidelijker hoe het leven overal ter wereld “even op slot” zou gaan. Nu ruim een jaar later, kunnen we wel vaststellen dat corona nog wel even bij ons blijft en ook weer in verhevigde mate. Het is inmiddels ook een jaar geleden dat ik Kumasi heb verlaten vanwege de pandemie. In de tussentijd is het leven voor mij in Nederland doorgegaan, maar ook in Kumasi bij Safe Child Advocacy (SCA) voorheen Street Children Project. In dit afsluitende blog geef ik de laatste gebeurtenissen weer in Kumasi bij SCA, maar blik ik ook terug op mijn bijzondere ervaringen binnen deze organisatie, de mensen en het land.
Wat is er allemaal gaande bij SCA? Zo bestond de organisatie in 2020, 15 jaar en werd dit gevierd met de naamsverandering naar Safe Child Advocacy, Serving Children, Youth and Women in Street and other Vulnerable Situation. De grootste vieringen die gepland stonden konden echter niet doorgaan vanwege het virus dat ook in Ghana nog aanwezig is. Ondanks het virus blijft het gewone werk en leven wel doorgaan. In Kumasi is er ‘never a dull moment’, ondanks mijn fysieke afwezigheid krijg hier nog altijd wel veel van mee. Zo zijn ondertussen de scholen weer open voor onderwijs, gaat de training in het vocational training centre gewoon door, worden er nog steeds bijeenkomsten georganiseerd voor en met andere organisaties, waar nodig online. Daarnaast is het Drop in Centre ook weer verder gerenoveerd en is bij het VTC ook een extra sportveld aangelegd voor de meiden en zijn er zonnepanelen aangelegd. In Sr. Olivia haar woorden: ‘It looks like Holland now’.
Ook was begin 2021 de feestelijke diplomering van 8 meiden die weer een tweejarige opleiding hebben voltooid. Zij zullen voor een langere tijd nog aan het VTC verbonden zijn om ook anderen op te leiden en een shop te leiden in het VTC zelf. Dus ondanks corona er gebeurt elke keer meer dan genoeg naast de dagelijkse werkzaamheden .Wat betreft vrijwilligers en andere gasten is het door corona wel stiller bij SCA. Ze hopen wel weer gasten te kunnen ontvangen zodra dat weer mogelijk is.
Het afgelopen jaar heb ik zelf met een heel dubbel gevoel ervaren. Mijn plotselinge vertrek en terugkeer die steeds uitgesteld word maakt dat ik dit deel nog niet kan helemaal kan afsluiten zoals de bedoeling was. Het contact met collega’s, Sr Olivia is er nog steeds regelmatig. Dit gaat dan ook om zaken te bespreken die binnen de organisatie spelen, maar ook om over persoonlijke dingen te praten. Dat maakt dat je toch nog heel erg betrokken bent en blijft bij het reilen en zeilen binnen de organisatie, maar ook bij collega’s/ vrienden.
Het is lastig om te omschrijven hoe ik de afgelopen jaren in Ghana bij SCA beleefd heb. Doordat ik daar voor langere tijd was heb ik veel indrukken op mogen doen van het land, de mensen, de werkwijze en denkwijze. Ik had deze tijd ook wel nodig om te weten hoe de processen precies werken. Dit heeft mij laten zien hoe groot de verschillen zijn, maar ook hoe veerkrachtig sommige mensen zijn. Mijn eerste dagen op het project herinner ik mij 
nog als de dag van gisteren. Ik mocht meteen mee de straat op. Dat was een intense en indrukwekkende ervaring om zo tussen de drukte van de mensen, het kleurrijke geheel van de markt en de nauwe marktpaden naar de plekken te lopen waar de meiden veel kwamen om uit te rusten. Eenmaal daar zie je hoe collega’s te werk gaan, daar rustig gaan zitten om met de meiden in gesprek te gaan en hen in het centrum uit te nodigen om vervolgens terug te keren naar het Drop in Centre. Wat was dat een oase van rust en een plek van veiligheid na straatwerk gedaan te hebben. Geleidelijk aan ging ik steeds minder straatwerk doen, maar het bleef voor mij altijd wel een van de indrukwekkendste ervaringen en ik geloof dat dat voor veel mensen gold die het Drop in Centre bezochten.
Andere momenten die ik niet heel snel zal vergeten zijn de eerste diplomering die ik mee mocht maken in het Vocational Training Centre of de trainingen die ik daar met de meiden deed. Wat een blijdschap omdat ze nu geslaagd waren, maar ook het grote verschil met de groepen die ik heb zien starten. Het kwartje viel voor mij toen tijdens mijn eerste trip naar het noorden om de startpakketten te brengen voor de meiden die geslaagd waren. Samen met de chauffeur, Sr Olivia en een veldwerker gingen we de lange trip naar Tamale en omgeving maken. Ik kan wel zeggen dat het een bijzondere reis was en een onwisbare indruk op mij heeft achtergelaten. Lange ritten in de bus, het landschap zien veranderen naar veel uitgestrekte gebieden en kleine dorpen. Pas na mijn bezoek daar 
begreep ik wat precies de meiden beweegt om naar Kumasi te komen. Er is daar weinig om echt een toekomst op te kunnen bouwen voor veel mensen, dan zijn de familie situaties er ook nog, de kans om uitgehuwelijkt te worden, niet naar school kunnen gaan, maar ook dat je als vrouw zijnde in bepaalde communities nog weinig te zeggen hebt en ga zo maar door.
Ook mijn laatste follow- up visit naar het noorden was er één die ik niet heel snel zal vergeten. Ik kijk hier terug op met gemengde gevoelens. Enerzijds was daar de blijdschap dat we een stuk of 13 meiden die hadden aangegeven naar huis te willen hun trainingsmaterialen zouden brengen en trainingsgeld zouden betalen. Dit ging overal hartstikke goed, ze hadden allemaal een plek gevonden om hun training te doen en sommigen waren ook al begonnen. Aan de andere kant was daar ook ontzettende teleurstelling. Vier jonge meisjes die al ruim een jaar in het VTC zaten en ook naar school gingen hadden aangegeven dat ze graag tijdens deze trip mee naar het noorden wilden om familie te bezoeken. We hebben ze tijdens ons bezoek daar ook in de families bezocht in 
hun dorpen. Nu zag ik het echte dorpse leven en hoe zo’n meisje daar leeft. Allereerst is het niet haar directe biologische familie met wie ze woont, daarnaast wordt zo’n meisje gebruikt voor van alles, eten te koken, was te doen etc. Uiteindelijk zijn we maar met twee terug gegaan, ondanks verschillende gesprekken met familieleden. Redenen waren dat de een moest zorgen voor haar zieke ‘moeder’ en de andere mocht pas gaan als haar ‘vader’ (oom) was begraven en deze kon niet begraven worden voordat haar tante was bevallen. Kortom ze zou überhaupt niet terug komen. Je leert weer dat hoe graag je ook bepaalde situaties zou willen veranderen het niet altijd lukt.
Tijdens het uitdelen van de pakketten besef je pas hoeveel impact dit heeft op het meisje dat is geslaagd. Deze impact geldt niet allen voor haar maar ook op de familie en het dorp zelf. Op sommige plekken, kwamen wel meer dan 20 man eropaf om te kijken naar de presentatie van de materialen en het uitdelen van de certificaten, kortom het was op veel plekken een hele feestelijke gebeurtenis altijd. Dit moment werd ook altijd aangepakt om de familie en community erop te wijzen dat ze het meisje de tijd moesten geven om haar werk te doen en niet meteen druk op haar moesten leggen dat ze geld in het laatje moet brengen. De impact geldt niet alleen op dat moment, maar werkt veel langer door. Zo hadden we op een gegeven jonge vrouwen die door de organisatie ondersteund waren die ons nu belden om te vertellen dat ze jonge meisjes hadden gevonden in het dorp die graag een beroepstraining wilden volgen en dat zij ze wel graag wilden trainen.
Dat is ook het lange termijn doel wat SCA voor ogen heeft, dat het niet stopt bij 1 jonge vrouw die geholpen is, maar dat dit doorzet. Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor de jongeren die ondersteund worden met onderwijs. Je ziet al zo snel een verandering optreden, zodra ze naar school gaan. Waar sommige verlegen binnenkomen zijn ze dat na een jaar al niet meer, anderen hebben nog wat moeite met leren omdat het nog nieuw is voor ze en anderen hebben een natuurlijk talent om leidende posities binnen hun school te nemen etc. Ze krijgen nu de kans, die ze ander niet gehad zouden hebben. Het lukte SCA dan niet altijd om voor iedereen na het middelbaar onderwijs de ondersteuning te vervolgen, maar voor velen is een solide basis gelegd waarmee ze verder komen. Dat zie je ook aan dat ze na het behalen van hun middelbare school diploma bij SCA terugkomen om vrijwilligerswerk te doen en uiteindelijk een betaalde baan aangeboden te krijgen binnen de organisatie. Daarmee kunnen ze later dan weer een deel van hun vervolgopleiding betalen.
Wat ik mooi vond aan de Day Care is dat het bewustzijn bracht bij de jonge moeders om hun kind al op die jonge leeftijd naar school te brengen. Daar waren zij tijdens hun werkuren bij geholpen en daarbij leerde het kind ondertussen ook al basisdingen. Bij sommige van deze moeders zag je ook dat ze daarna hun best deden om het kind naar de basisschool te laten gaan. De Day Care was soms ook wel een hoofdpijndossier, niet alleen voor mij als supervisor, maar ook voor de headmistress. Op één lijn zitten met de ouders, maar ook met de docenten van hoe we met de kinderen omgaan, maar ook met elkaar, werkregels opvolgen zoals niet te laat komen etc. Er zijn verschillende trainingen en gesprekken geweest om dit in goede banen te leiden. In een team met alleen maar dames, zorgde dat weleens voor strubbelingen die altijd op jou bordje terechtkwamen en waar ik voor een oplossing mocht zorgen, voordat het bij het management team terecht kwam en daarmee ook bij Sr. Olivia. Een leuke uitdaging, maar soms ook lastig. Wanneer het ging om een beschuldiging van buitenaf, stonden ze er wel als 1 team, dat was altijd bijzonder opvallend. Het was fijn om te zien dat ze je uiteindelijk ook in vertrouwen durven te nemen, uiteindelijk blijf je deels een buitenstaander.
Nou moet ik ook eerlijk zeggen dat er ook momenten waren van onbegrip, teleurstelling en boosheid, niet alleen bij mij, maar ook bij het team. Onbegrip omdat een familie een jong meisje niet toestaat om te gaan studeren of een vak te leren. Teleurstelling omdat een meisje door familiedruk haar vak toch niet kan uitoefenen en dus weer op het land gaat werken, boosheid over hoe de meiden en andere jongeren behandeld worden op straat en ga zo maar door. Wat ik in eerste instantie ook niet begreep is dat de meiden die we aanspraken op straat, niet allemaal kwamen om een opleiding bij ons te volgen of naar school te willen. Je zou zeggen er is een organisatie die voor je opleiding betaalt, je kan bij hen komen wonen en krijgt 3 maaltijden per dag, maar nog wilden ze niet. Na verloop van tijd werd mij steeds duidelijker, waarom zij niet zomaar de straat willen verlaten. Dit door middel van interviews met de meiden zelf, gesprekken met de veldwerkers, situaties met boze “familie” leden bij het Drop in Centre, maar ook de bezoeken aan het noorden. Bang om afgestoten te worden van de familie, bang om behekst te worden, in een bepaalde mate vrijheid te verliezen en ga zo maar door. Door naar de verhalen en situaties te luisteren besef je pas hoe complex de situaties zijn qua familiebanden, loyaliteit en dat ‘ik’; het individu niet bestaat voor deze meiden.
Tijdens interviews kwam weleens naar voren dat een meisje er zelf voor had gekozen om naar Kumasi af te reizen en dit werk te doen, maar na doorvragen kwam je er toch achter dat achter die eigen keuze een ‘nood’ zat dus in hoeverre is het een eigen keuze? Nood om de thuissituatie te vluchten omdat je daar misbruikt wordt, of omdat je graag naar school wil, maar je familie kan je schoolgeld niet betalen, je bent zwanger geworden van een leerkracht en weet niet wat je moet doen, uitgehuwelijkt aan iemand als tweede vrouw… En dan ook hun leef en werkomstandigheden in Kumasi; geen vaste slaapplaats hebben, jezelf niet kunnen wassen, als je geluk hebt kan je net 1 maaltijd per dag kopen, afhankelijk zijn van een oudere tante aan wie je je geld moet afstaan, op straat zwanger raken van je tweede of derde kind, in hoeverre is dat een eigen keuze? Wie kiest daar zelf voor? Dat zijn dingen waar je over blijft nadenken en het belang en de waarde van SCA laten zien. Zij proberen deze vicieuze cirkel te doorbreken en deze jongeren een ander toekomstbeeld te laten zien.
Ook binnen het team zelf waren er soms dingen waar ik tegen aan liep die ik nog lastig vind te plaatsen soms. Zoals een meisje dat toevallen kreeg terwijl ze in het VTC zat. Dit had invloed op iedereen daar, want er werd gedacht dat het meisje behekst was. Het interessante vond ik dat we het als team openlijk konden bespreken, maar als je goed naar de gesprekken luisterde dan dachten mijn collega’s ook dat het meisje behekst was. Heel bijzonder om te zien hoe diep sommige dingen in de cultuur van de mensen zitten en de gedachtegang van de mensen. Wat ik in ieder geval niet zal missen zijn de lange vergaderingen die ik soms wel 3 tot 4 per week had. Naast de dagelijkse briefings hadden we ook op maandag het management team overleg die soms wel een halve dag duurde. Daarnaast nog de verschillende comités, die ook ongeveer 1 keer in de week bij elkaar moesten komen om een event of iets anders te organiseren. Als we een week geen vergadering hadden was iedereen dolgelukkig. Het hebben van bezoekers (stagiaires, vrijwilligers) zorgde altijd voor veel reuring. Het liet mij ook altijd weer met een nieuwe blik kijken naar de organisatie, werkwijze, maar ook diende ik als brug tussen de nieuwe mensen en mijn collega’s. Ik kon nu inmiddels al beter de Ghanese cultuur begrijpen, maar keek ook nog met westerse ogen naar situaties.
Er is nog zoveel meer wat ik zou kunnen vertellen over mijn ervaringen met de meiden, de schoolkinderen, gesprekken die ik heb gehad, samenwerkingen met anderen, ontvangen van vrijwilligers en studenten, het team van Save Child Advocacy, de mensen en het land. Het is mooi om te zien hoe de organisatie de afgelopen jaren weer verder gegroeid is en nog steeds aan het groeien is. Ook de vele levens die door de interventie van SCA nu een andere toekomstbeeld hebben. Ik ben dankbaar dat ik daar deel van heb mogen uitmaken voor deze periode. Het is een ervaring geweest die ik niet had willen missen. Door mijn positie daar in het team heeft het mij ook de kans gegeven om mijn eigen kennis en kunde te versterken. Er zijn hele mooie momenten geweest die je voor altijd bij je blijven, momenten van stress, maar ook wat dalen her en der en je kan dit het beste mee maken met een onbevangen blik, humor, je blijven verwonderen en je soms maar laten overrompelen door de situaties die je meemaakt.
Voor nu wil ik iedereen bedanken die mijn blogs heeft gelezen. Blijf Adamfo Ghana vooral volgen voor het laatste nieuws. Dit kan door je in te schrijven voor de nieuwsbrief, ons te volgen op LinkedIn en/of Facebook. Voor nu zal dit mijn laatste bericht zijn tot ik weer geweest ben om afscheid te nemen van de mensen en het land.